CU Rapport commissie Cnossen

Het rapport representatie van de commissie Cnossen is verschenen. Homosexualiteit is opnieuw centraal in het nieuws bij de CU. Hieronder een eerste reactie.

Niet zo amused
Ik ben helaas niet zo enthousiast over
het rapport representatie van de CU. De hoofdreden daarvoor is dat
het bij mij te sterk een ‘politiek’ gevoel achterlaat.
‘Politiek’ als scheldwoord staat voor een manier van
spreken waarbij je niet helemaal transparant bent over wat je bedoelt
en over wat de consequenties zijn van wat je zegt. Je laat meerdere
interpretaties bewust open, doet alsof je een kwestie hebt ‘opgelost’
maar in feite laat je twee conflicterende lezingen van een tekst
bewust open.

Het bijzondere van homo-kwesties
Het gebrek aan transparantie vind ik
des te erger vanwege de zaak waar het hier om gaat. Homo-kwesties
zijn bijzondere kwesties. Ik zou willen dat men zich daar in een
christelijke context altijd ten volle bewust van was. Bakkelij rustig
over een dogmatisch probleem. Beschiet elkaar gerust met
bijbelteksten, maar als het over het homo-issue gaat, is uiterste
voorzichtigheid maar ook uiterste transparantie geboden. Omdat het
heel direct over concrete mensen gaat en wel over één
van de gevoeligste aspecten van iemands leven, iemands seksuele
geaardheid.
Op zich erkent het rapport dat. Het
doet goed om aan het begin van hoofdstuk 4 een exposé over het
‘welkom-zijn’ te lezen. Dat is zeker ook een ‘gevoel’,
maar natuurlijk niet alleen dat. Een gevoel wordt mede bepaald door
de randvoorwaarden die aanwezig zijn om welkom te kunnen zijn.
Volstrekte helderheid over of dat wat jij doet (als homo’s
samenleven bijv.) nu door de beugel kan of niet, zou wel eens een
heel belangrijke voorwaarde kunnen zijn voor dat gevoel van welkom
zijn, alleen al omdat elke onduidelijkheid daaromtrent aanleiding zou
kunnen zijn voor scheve blikken, vervelende gesprekken enz.

Hinken op twee gedachten
Precies aan die ondubbelzinnige
duidelijkheid ontbreekt het in het rapport. Aan de ene kant staat het
formele advies: er wordt in de gedragscode geen lijstje van
hoofdzonden gegeven, dus ook niet met betrekking tot
homoseksualiteit. Men wenst het ene aspect van iemands levenswandel
niet belangrijker te maken dan het andere. Akkoord. In de pers heet
het vandaag dan ook dat praktiserende homo’s bij de CU
vertegenwoordiger kunnen zijn. Wel is iemand altijd aanspreekbaar
vanuit het Woord van God als het om iemands levenswandel gaat. Dan
gaat het echter om de hele levenswandel, niet slechts iemands
homoseksualiteit.
Aan de andere kant laat het rapport
zich ook heel expliciet uit over wat men beschouwt als de
onomstotelijke boodschap van de bijbel over homoseksualiteit. Met een
uitvoerig beroep op de consistentie van de rapporten binnen GPV/RPF
en CU uit het verleden wordt gesteld dat alternatieve
samenlevingsvormen in strijd met de bijbel zijn en dat als
scheppingsrelatie alleen de relatie tussen één man en
één vrouw in beeld is. Dus als iemands levenswandel
relevant is en die vanuit de bijbel behoort te worden getoetst én
de bijbel is er duidelijk over dat homoseksualiteit niet mag, dan is
duidelijk dat iemand die een praktiserend homoseksueel is, zondigt.
Dus wie goed kan rekenen, weet nu dat
het rapport met twee woorden spreekt. Aan de ene kant wordt een
praktiserende homo niet formeel uitgesloten, aan de andere kant wordt
homoseksuelen duidelijk gemaakt dat ze in zonde leven en hun
levenswandel niet in overeenstemming is met Gods Woord.
Het is goed om er in dit verband bij te
zeggen dat ondanks de lovenswaardige intentie om homoseksualiteit
niet te verheffen tot de enige relevante reden waarom iemand al dan
niet vertegenwoordiger van de CU zou kunnen zijn, er hier toch een
principieel verschil is tussen het toelaten van een praktiserend
homoseksueel als vertegenwoordiger van de CU en zeg een willekeurige
andere zondaar. Het verschil zit hem er precies in dat de
homoseksueel op zijn of haar best als zondaar wordt toegelaten. De homoseksueel zelf zal dat vermoedelijk niet zo
zien, aangezien het aangaan van een homoseksuele relatie in liefde en
trouw moeilijk te doen is als je vindt dat dat eigenlijk zonde is.
Natuurlijk zitten al die andere vertegenwoordigers ook als zondaar in
de gemeenteraad, staten of tweede kamer, maar het verschil is dat zij
zich in ieder geval ook als zondaar horen te zien. Het probleem van
de praktiserende homo’s is nu precies dat zij dat niet meer zo
kunnen/willen zien.

De praktijk
Wat betekent het gegeven advies voor de
praktijk? In de praktijk gaat het betekenen dat er in de plaatselijke
situaties willekeur gaat ontstaan, gebaseerd op de samenstelling van
selectiecommissies etc., waarbij men aan de ene kant de formele
mogelijkheid kan benutten om een praktiserende homo te kandideren als
daarvoor draagvlak is en aan de andere kant de principiële
bezinning kan gebruiken om iemand buiten te sluiten. Als
praktiserende homo wordt je dus een speelbal van een
selectiecommissie waarbij je homoseksueel-zijn op z’n best
getolereerd wordt, maar principieel niet gerespecteerd.

Kon het anders?
Ja het kon anders. Ook een compromis
kan heel transparant zijn. ‘Consistent tegen’ in vorige
rapporten is geen theologisch waardevolle constatering. Hellende
vlakken zijn theologisch ook niet interessant, dus men had kunnen
vaststellen dat er binnen de achterban van de CU in toenemende mate
twijfel rijst over de vraag of de bijbel wel zo eenduidig de
homoseksuele praxis afwijst en het daardoor niet mogelijk is om de
homoseksuele praxis zomaar op basis van de bijbel af te wijzen. Dan
was duidelijk geweest dat ieder op zijn levenswandel aanspreekbaar is
vanuit de bijbel, maar dat nog niet automatisch betekent dat de
homoseksuele praxis zonde is. Dan was op z’n minst erkend dat
er homoseksuele praktiserende CU-ers zijn die dat naar eer en geweten
denken te doen en in het geheel niet het idee hebben dat ze daarmee
zonde doen.
Natuurlijk waren er nog andere
mogelijkheden. Men had de principiële beschouwing geheel weg
kunnen laten. Maar dat had weer een gebrek aan transparantie
opgeleverd omdat dan het bestaan van de beleidsstukken uit het
verleden was genegeerd.