RD: „Bevestig kerkelijk werker PKN niet in ambt”
„Bevestig kerkelijk werker PKN niet in ambt”
De conclusie lijkt me gerechtvaardigd dat de PKN diep verdeeld is over de rol van de kerkelijk werker. We hebben als ik het mij goed herinner twee keer een rapport van de commissie Veerman gehad, twee keer met een verschillend standpunt. Nu weer een nieuw standpunt van de BCP en een tegengesteld advies door de GRA. Dat is voldoende voor zo’n conclusie.
De vraag is natuurlijk: waarom? Waarom is de PKN zo verdeeld? Ik denk dat de conclusie diepgravender en daarom ook problematischer moet zijn dan de rapporten soms suggereren: er is een diepgaand probleem in de protestantse traditie met het ambt. Om even heel kort door de bocht te gaan: de protestantse traditie weet eigenlijk niet goed theologisch te funderen of uit te leggen waarom we iemand in het ambt van predikant bevestigen. Wat zegt dat theologisch? Waarom mag een predikant wel preken, sacramenten bedienen of ‘zegenen’ en een ander niet? Daar is in de calvinistische Reformatie eigenlijk geen antwoord op. De vrije kerken trekken dan ook de conclusie en laten iedereen meedoen bij de bediening van de sacramenten.
Het vervelende is, dat de traditie ons op dit punt ook niet zo veel vooruit helpt. De Reformatie zelf is op dit punt namelijk al flink verdeeld. Vergelijk maar eens de rol van het ambt bij Calvijn met die in de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dan zul je zien dat bij Calvijn de kerk gebouwd is op de predikant als verkondiger van het Woord en bij de NGB de kerk gebouwd is op Christus die aanwezig is door de Geest in de gemeenschap van gelovigen. Als je naar de ‘bloedgroepen’ in de PKN kijkt, zul je zien dat Calvijns visie vooral in de Hervormde traditie prominent is, en de NGB-visie in de Gereformeerde kerken.
Het moeilijke van Calvijns positie is, dat die eigenlijk een sacramentele visie op de kerk, een hiërarchie en een bisschoppelijke structuur veronderstelt, waarbij de predikant werkelijk tegenover de gemeente staat en namens God spreekt. Dat idee van een dominee die namens God spreekt, is dan ook diep verworteld geraakt in de gereformeerde traditie. Echter, tegelijkertijd is er in de gereformeerde traditie een diep verzet tegen de gedachte dat iemand hier op aarde een andere positie heeft dan iemand anders. Zie bijvoorbeeld de gedachte, óók van Calvijn én de NGB, dat er maar één bisschop is en dat is Jezus Christus.
Dus, de cruciale vraag is: wat en wie is de dominee? Gek genoeg: bij de ouderling is het veel duidelijker: dat is een vrijwilliger die namens de gemeente mede leiding geeft aan die gemeente. Ik snap dus de protesten van de GRA tegen het BCP-voorstel wel. Door de kerkelijk werker, die feitelijk vaak predikantswerk doet en dat in het BCP-voorstel juist nog veel meer zou moeten gaan doen (verkondiging én sacramenten, hoewel onder leiding van een predikant) ouderling te maken, creëer je én ambtstheologische verwarring én je creëert een betaalde ouderling. Het is zeer de vraag of je dat wilt.
Maar, zoals ik in het hierboven gelinkte blogpost al eens heb aangegeven, door de kerkelijk werker predikant-vicaris of iets dergelijks te maken, creëer je ook een probleem, want je creëert een hiërarchie van predikanten en dat is iets dat de belijdenis mijns inziens met reden verbiedt. Kortom, voorlopig nog stof genoeg voor theologische bezinning, voor er praktische knopen worden doorgehakt.
De conclusie lijkt me gerechtvaardigd dat de PKN diep verdeeld is over de rol van de kerkelijk werker. We hebben als ik het mij goed herinner twee keer een rapport van de commissie Veerman gehad, twee keer met een verschillend standpunt. Nu weer een nieuw standpunt van de BCP en een tegengesteld advies door de GRA. Dat is voldoende voor zo’n conclusie.
De vraag is natuurlijk: waarom? Waarom is de PKN zo verdeeld? Ik denk dat de conclusie diepgravender en daarom ook problematischer moet zijn dan de rapporten soms suggereren: er is een diepgaand probleem in de protestantse traditie met het ambt. Om even heel kort door de bocht te gaan: de protestantse traditie weet eigenlijk niet goed theologisch te funderen of uit te leggen waarom we iemand in het ambt van predikant bevestigen. Wat zegt dat theologisch? Waarom mag een predikant wel preken, sacramenten bedienen of ‘zegenen’ en een ander niet? Daar is in de calvinistische Reformatie eigenlijk geen antwoord op. De vrije kerken trekken dan ook de conclusie en laten iedereen meedoen bij de bediening van de sacramenten.
Het vervelende is, dat de traditie ons op dit punt ook niet zo veel vooruit helpt. De Reformatie zelf is op dit punt namelijk al flink verdeeld. Vergelijk maar eens de rol van het ambt bij Calvijn met die in de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dan zul je zien dat bij Calvijn de kerk gebouwd is op de predikant als verkondiger van het Woord en bij de NGB de kerk gebouwd is op Christus die aanwezig is door de Geest in de gemeenschap van gelovigen. Als je naar de ‘bloedgroepen’ in de PKN kijkt, zul je zien dat Calvijns visie vooral in de Hervormde traditie prominent is, en de NGB-visie in de Gereformeerde kerken.
Het moeilijke van Calvijns positie is, dat die eigenlijk een sacramentele visie op de kerk, een hiërarchie en een bisschoppelijke structuur veronderstelt, waarbij de predikant werkelijk tegenover de gemeente staat en namens God spreekt. Dat idee van een dominee die namens God spreekt, is dan ook diep verworteld geraakt in de gereformeerde traditie. Echter, tegelijkertijd is er in de gereformeerde traditie een diep verzet tegen de gedachte dat iemand hier op aarde een andere positie heeft dan iemand anders. Zie bijvoorbeeld de gedachte, óók van Calvijn én de NGB, dat er maar één bisschop is en dat is Jezus Christus.
Dus, de cruciale vraag is: wat en wie is de dominee? Gek genoeg: bij de ouderling is het veel duidelijker: dat is een vrijwilliger die namens de gemeente mede leiding geeft aan die gemeente. Ik snap dus de protesten van de GRA tegen het BCP-voorstel wel. Door de kerkelijk werker, die feitelijk vaak predikantswerk doet en dat in het BCP-voorstel juist nog veel meer zou moeten gaan doen (verkondiging én sacramenten, hoewel onder leiding van een predikant) ouderling te maken, creëer je én ambtstheologische verwarring én je creëert een betaalde ouderling. Het is zeer de vraag of je dat wilt.
Maar, zoals ik in het hierboven gelinkte blogpost al eens heb aangegeven, door de kerkelijk werker predikant-vicaris of iets dergelijks te maken, creëer je ook een probleem, want je creëert een hiërarchie van predikanten en dat is iets dat de belijdenis mijns inziens met reden verbiedt. Kortom, voorlopig nog stof genoeg voor theologische bezinning, voor er praktische knopen worden doorgehakt.
Reacties
Een reactie posten