Liturgie van boven of beneden?

Dick Sanderman zei op een conferentie van GTSV Voetius, althans volgens het verslag in het RD, dat de roep om liturgische aanpassingen aan de cultuur te maken heeft met je visie op liturgie. Als je de liturgie meer ziet als iets van boven, als iets dat je tegemoetkomt, zal de behoefte aan aanpassing aan de waan van de dag minder zijn, zo suggereert hij. De huidige belevingscultuur leidt tot een bottom-up benadering. Volgens hem is een kerkdienst daarom iets voor ingewijden, omdat het het intieme verkeer tussen God en Zijn volk is dat daar centraal staat.

De vergissing die Sanderman mijns inziens begaat, is dat hij vergeet dat elke liturgie een creatie van mensen is. De vreemde liturgie voor ingewijden is gewoon een menselijke creatie uit vroeger tijden, die daarom als iets voor ingewijden overkomt, maar daarmee zeker niet het tegenover van Gods aanwezigheid hoeft te symboliseren.