Zijn theologen bang om met Hendrikse in debat te gaan?
Afgelopen maandag verscheen er in het Reformatorisch Dagblad een opiniestuk van mij over de discussie rond Hendrikse. In de Rode Hoed had ds. Offringa van de beweging 'Op Goed Gerucht' gezegd dat theologen bang zouden zijn om met Hendrikse in debat te gaan. Dr. Plaisier, scriba van de PKN-synode, viel hem daarin bij. In het opiniestuk heb ik geprobeerd aan te geven wat volgens mij wel de redenen zijn om niet of niet zo uitvoerig met Hendrikse in debat te gaan. Er zijn overigens wel debatten geweest en op 9 mei zal er een studiedag voor predikanten worden georganiseerd rond het boek. Opvallend genoeg spreekt Hendrikse daar overigens zelf niet. Niet gevraagd? Geen behoefte?
In de krant mag je altijd maar 750 woorden schrijven. Het oorspronkelijke opiniestuk was veel langer, en kan nu hier worden gedownload: Download Wisse2008c-lang.pdf
In de krant mag je altijd maar 750 woorden schrijven. Het oorspronkelijke opiniestuk was veel langer, en kan nu hier worden gedownload: Download Wisse2008c-lang.pdf
Uit het opiniestuk: "Moderne theologen van vandaag zijn veel minder geïnteresseerd in de
BeantwoordenVerwijderenvraag of God al dan niet bestaat, maar primair geïnteresseerd in de vraag ‘hoe’ God bestaat,
oftewel welke betekenis het woord ‘bestaan’ heeft als het op God betrokken wordt."
Ehh?
Het is juist dit soort 'bellenblazerij' waar Hendrikse tegen in opstand is gekomen - en terecht. Niemand weet 'hoe God bestaat', maar het bestaan van datgene dat wij God noemen is wel een noodzakelijke voorwaarde voor een christelijk geloof.
Klaas Hendrikse is geen christen, meer nieuws is er niet te melden. Het is typisch dat de PKN daar niet voldoende van doordrongen lijkt. Ik vermoed dat dat iets te maken heeft met de theologische erfenis van de jaren '60 tot '80.
Maar waarom zou het bellenblazerij zijn om het karakter van Gods bestaan te kwalificeren? De complete christelijke traditie heeft dat gedaan, daarbij gebruik makend van inzichten uit de Griekse wijsbegeerte. Over dat kwalificeren van het karakter van Gods bestaan zijn heel zinnige dingen te zeggen die niets met bellenblazerij te maken hebben.
BeantwoordenVerwijderenVervolgens de conclusie trekken dat Hendrikse geen christen is, lijkt mij ook al weinig vruchtbaar. Daar breng je in ieder geval het gesprek niet verder mee. Uiteindelijk trek je dan allebei je positie in het extreme, Hendrikse maar ook Simon.
Hallo Maarten
BeantwoordenVerwijderenHet is m.i. helemaal niet extreem om iemand 'geen christen' te noemen. Voor mij is dat geen waardeoordeel, maar een constatering.
Hendrikse stelt dat God niet bestaat en dat het christelijke geloof te christocentrisch is. Bovendien ziet hij de dood als het definitieve levenseinde. Met de beste wil van de wereld kun je geen christen van hem maken. Ik denk dat boeddhisme hem nader aan het hart ligt, maar voorlopig noem ik hem maar een ietsist (is geen waardeoordeel).
Over het kwalificeren van het karakter van het bestaan van God: ik begrijp niet goed wat dat betekent. Misschien kun je eens bloggen over een boek of artikel die deze theologische bezigheid verduidelijkt.
vr gr
Simon
Binnenkort hoop ik een paar boektitels door te geven in een nieuwe blogpost.
BeantwoordenVerwijderenBeste Maarten, Geïnspireerd door je artikel schreef ik onderstaande in mijn weblog bij Trouw ik wilde je dit even laten weten. Groet.
BeantwoordenVerwijderenTheologische techneuten
Moeten we God aan de theologen overlaten of kan de 'gewone gelovige' ook zijn gedachten over de Eeuwige laten gaan? Wat is de waarde die we aan de verschillende meningen hechten? Bestaat de God van de theologen 'beter' of 'echter' dan die van die 'gewone gelovige'? Heeft een theologisch geschoolde gelovige een volmaakter begrip van God dan een theologisch ongeschoolde?
Deze vragen stel ik mezelf als ik de discussie volg over het bestaan van God. Een ongeschoolde gelovige schrikt misschien van het feit dat een dominee niet in God gelooft, althans zegt dat Hij niet bestaat. In hoeverre raak je als gelovige in de knoop als je noch de uitspraken van Hendrikse, noch die van nog wel in God gelovende academici kunt volgen? Wat is in godsnaam een 'systematisch' theoloog? Is dat iemand die adequaat religieus kan zeggen hoe het zit met God? Hoeveel boeken moet je lezen om werkelijk in God te kunnen geloven?
Volgens de protestantse systematisch theoloog, dr. Maarten Wisse, is iedere gelovige of zelfs ook wel ongelovige op zijn of haar manier wel een beetje theoloog. Volgens Wisse laten we de ontwikkeling van benzinemotoren graag aan de technici over. Maar met theologie houdt iedereen zich bezig. Hij wil niet beweren dat theologie louter een zaak van theologische techneuten zou moeten worden. Wel vindt hij theologie een vak waarin discussies gevoerd worden die niet altijd bij het 'gewone volk' bekend zijn. Of pasklare en hapklare antwoorden geven op vragen die bij dat 'gewone volk' leven.
'Papa, bestaat God en hoe dan?'
'Dat weet ik niet, jochie, ik ben over God nog niet afgestudeerd aan de universiteit. Ik geloof van wel, maar 'hoe' God bestaat, dat heb ik nog niet gehad.'
Hoe leg je een kind, of jezelf(!) uit dat God bestaat? Moet je dan toch eerst ettelijke boeken - als gaat het over de benzinemotor - gelezen hebben om het juiste antwoord te vinden? Is geloven dan toch eerst studeren over God en als je alles weet pas kan zeggen dat je in God gelooft? Is dat dan nog geloven?
Nee, dan kun je hoogstens oeverloos theoretiseren over de Eeuwige en met andere academici het debat aangaan over het bestaan en hoe van God.
Is het antwoord dan misschien toch 'simpel' zoals de Nederlandse Geloofsbelijdenis zegt: 'dat er is een enig en eenvoudig geestelijk Wezen, Hetwelk wij God noemen: eeuwig, onbegrijpelijk, onzienlijk, onveranderlijk, oneindig, almachtig; volkomen wijs, rechtvaardig, goed, en een zeer overvloedige Fontein van alle goeden.'
'Vaag taalgebruik', zegt mijn spelling- en grammaticacontrole.
'En we 'noemen' Het God,' zegt Wisse.
Zie ook: Weblog Maarten Wisse
Beste Paul,
BeantwoordenVerwijderenWat leuk dat je in je weblog op mijn artikel hebt gereageerd. Een weblog is toch niet voor niets zo blijkt.
Je reactie is wel zuur. Je verwijt mij dat ik gewone gelovigen naar geleerde theologen verwijs als het erom gaat uit te leggen hoe je over Gods bestaan kunt nadenken. Maar dat zou ik nooit zeggen. Ik zou ook niet zeggen dat geleerde theologen zoveel meer weten over God dan gewone gelovigen.
Wel ontwikkelen academische theologen een wat genuanceerder en technisch preciezer jargon om over God te spreken dan gewone gelovigen. Gewone gelovigen hoeven zich daar niet in te verdiepen. Augustinus zegt ergens dat als mensen meer voordeel uit andere boeken halen dan de zijne, ze dat vooral maar moeten doen.
De vraag rond Hendrikse was, waarom academische theologen zich niet meer van zijn boek aantrokken. Mijn reactie daarop was dat zijn visie voor academische theologen niet zo interessant is, omdat ze verouderd is en nogal ongenuanceerd. Dat was mijn argument, niet meer en niet minder.
God is een raadsel. Dat heb ik toch juist ook met dat citaat uit die oude Nederlandse Geloofsbelijdenis willen aangeven. Niettemin is daarmee bepaald niet alles gezegd. Deel van het raadsel dat God is, is nu net dat christenen geloven dat God zich op een heel specifieke en bijzondere manier laat kennen, namelijk in een menselijke persoon, Jezus Christus.
Enfin, daar is nog veel over te zeggen, meer dan ik hier in een reactie kwijt kan.
Beste Maarten, het is niet persoonlijk bedoeld.
BeantwoordenVerwijderenIn het algemeen heb ik moeite met het 'academische van geloven' en de verwarring die dat teweeg brengt bij 'gewone' gelovigen.
Verstand en verstaan, zijn dat niet twee zaken?
BeantwoordenVerwijderenHorend doof en ziende blind, maakt zonder God niets duidelijk!
Eerst Christus hebben en dan pas kunnen geloven.
Zo doet de Romeinenbrief ons door Woord en Geest de Waarheid verstaan.
Zo orden Wet en Evangelie vereenigd te saam.