Wehkamp en de kerk

Onlangs schaften we iets aan via Wehkamp, niet omdat wij zulke postorder-mensen zijn, maar omdat Wehkamp tegenwoorden ook gewoon als een online-shop gebruikt kan worden. Omdat ik, als we al een registratienummer hadden, die dingen altijd kwijtraak, maar weer als nieuwe klant ingelogd. Uiteindelijk blijkt dan dat de afwikkeling van je bestelling twee keer zo traag verloopt als wanneer je geregistreerde klant bent. Datzelfde had ik overigens ook al eens bij andere postorderbedrijven gemerkt.

Postorderbedrijven zijn iets uit de oude doos, met klanten die elk jaar braaf de gids krijgen en hun spulletjes keurig met hetzelfde nummer in de hand op een bestelbon schrijven. Nu doen dit soort bedrijven ook mee in de wereld van de online winkels en met groot succes. Maar iets van het oude is nog gebleven: je moet je wel registreren en als je nog niet geregistreerd staat duur het lang. Geen probleem als je belangrijkste klanten vaste klanten zijn, maar niet meer van deze tijd als er mensen bij je langs shoppen die in een lidmaatschap al helemaal niet geïnteresseerd zijn.

Ik moest denken aan een opvallende overeenkomst met de problemen die institutionele kerken heden ten dage ondervinden. Lidmaatschap, participatie, betrokkenheid. Elke zondag, elke week. Het zijn kernwoorden bij traditioneel kerkzijn. Dat traditionele kerkbezoek en -lidmaatschap neemt al maar verder af. Mensen zijn wel geboeid door spiritualiteit, maar niet door de status van 'vaste klant'. Ze willen een kant en klare hap voor even en misschien volgende week weer bij iemand anders. Net als Wehkamp zullen kerken manieren moeten bedenken om shoppers op de religieuze markt iets te bieden. Voor de liturgie bijvoorbeeld betekent dat dat al te cryptische vormen voor ingewijden moeilijk zullen werken.

Althans, dat is één kant van het verhaal. Neem bijvoorbeeld pastoraat. De kerk heeft met een dominee die 24 uur 7 dagen per week klaarstaat om gratis en zonder lidmaatschap een luisterend oor en zelfs een helpende hand (diaconie bijv.) te bieden, een enorme troef in handen, hoewel dat in de maatschappij helemaal niet zo of maar heel beperkt zo gezien wordt. Maar wat als de kerk uit allemaal shoppers bestaat? Wie zal dan die dominee betalen? Bovendien is er naast de categorie van de shoppers juist ook in onze cultuur een categorie mensen die meer commitment aan de kerk wil, in plaats van minder.